فورواردرها و قراردادهای تجارت بین المللی

فورواردرها با توجه به وظایف و مسئولیت هایی که دارند بایستی احاطه کاملی به کلیه تجارت بین المللی اعم از قراردادهای بین المللی، اصطلاحات تجاری، مقررات و اسناد مورد استفاده در حمل و نقل داشته باشند.  قرارداد فروش، قرارداد حمل و قرارداد بیمه از جمله مهم ترین قراردادها در تجارت بین المللی می باشند که فی مابین خریدار و فروشنده و اشخاص ثالث مانند حمل کننده یا فورواردر منعقد می گردد.

این قراردادها و کلیه مکاتبات و مخابرات تجاری از مبانی مشترکی پیروی می نمایند که به اینکوترمز Incoterms   معروف می باشد و عدم آشنایی با آن امکان دارد مشکلات عمده ای ایجاد نماید.  اسناد تجاری و حمل تا حدود زیادی یکنواخت گشته و آشنایی با آنها و مقررات و کنوانسیون های بین المللی حاکم بر آن ها لازمه فعالیت در تجارت بین المللی و بخصوص برای فورواردرها می باشد.

 

قراردادهای تجاری

هر معامله تجاری حداقل بین دو طرف، خریدار و فروشنده انجام می شود.  انجام بدون مشکل هر معامله تجاری بین المللی مستلزم انعقاد چند قرارداد مستقل و در عین حال مرتبط می باشد که هر کدام نقش جداگانه ای ایفا می نمایند. مهم ترین این قراردادها، قرارداد فروش، حمل و قرارداد بیمه می باشند.

 

قرارداد فروش Contract of Sale

قرارداد فروش، قراردادی است که شرايط اصلی معامله، شامل توافق طرفین در مورد انجام معامله، موضوع معامله و شرايط و قيمت آن را مشخص می نماید. به عبارت دیگر قراردادی است که تعهدات و حقوق طرفین را تعیین می کند. این قرارداد ممکن است کتبی یا شفاهی باشد.  مثال ذیل انعقاد یک قرارداد جهت یک معامله ساده را نشان می دهد:

فردی (خریدار) از مغازه ای (فروشنده) در خواست یک کیلو کالا (پیشنهاد خرید) می نماید. فروشنده مقداری کالا وزن نموده (توافق با فروش) و بهای آن را به خریدار اعلام می کند (قیمت). خریدار پول کالا را پرداخت (عوض) و کالا را دریافت می نماید (تاریخ و محل اجرای تعهد) و کالا را شخصاً به منزل حمل می کند.

هنگامی که معامله ای در سطح بین المللی انجام گیرد، به سادگی فوق نیست و پیچیدگی های خاص پیدا می کند  که می بایستی در قرارداد مورد توجه قرار گیرد. قرارداد فروش علاوه بر موارد فوق شرايط کلی انجام معامله را نیز مشخص می نماید که عمده ترین آنها به شرح ذیل است:

- تاريخ اجرا Data if Fulfilment  که معمولاً تاریخ حمل کالاست

- محل اجرا Place of Fulfilment  که ممکن است نقطه شروع حمل کالا باشد

- گواهی انجام معامله Evidence of Fulfilment  که می تواند بار نامه امضا شده باشد

- گواهی اتمام معامله Evidence of Compliance  که معمولاً همان سیاهه تجاری است

 

سایر مواردی که معمولاً در یک قرارداد فروش درج می گردد به شرح ذیل می باشد:

- مشخصات کالای مورد معامله شامل مشخصات فنی و کیفیت کالا

- نحوه حل اختلاف، قانون و محاکم صالحه در صورت بروز اختلاف

- شرايط تحویل

- شرایط و چگونگی پرداخت بهای معامله

- چگونگی اخذ و نوع ضمانت نامه های مربوط در صورت لزوم

- شرايط مربوط به فورس ماژور

- چگونگی انجام بازرسی کمی و کیفی کالا

- چگونگی خاتمه قرارداد

 

قرارداد حمل Contract of Carriage

قراردادی است که چگونگی حمل کالا را مشخص می کند و در مواردی که مسئولیت حمل به عهده فروشنده است به وسیله فروشنده و براساس شرایط قرارداد فروش با حمل کننده منعقد می گردد، مبنی بر اینکه کالا را در مقصد مشخصی به خریدار تحویل دهد. انعقاد قرارداد حمل بستگی کامل به شرايط خريد دارد و شرايط خرید مشخص می نمايد که حمل به عهده خریدار است یا فروشنده؛ به عبارت دیگر کدام یک می بایستی قرارداد حمل را منعقد نمایند. در قرارداد حمل معمولاً موارد ذیل درج می گردد:

- مشخصات طرفین قرارداد

- موضوع قرارداد که عبارت است از حمل کالا با ذکر مشخصات آن

- تعهدات فورواردر یا حمل کننده

- تعهدات صاحب کالا

- نعیین برنامه حمل شامل زمان بندی مربوطه و مسیر حمل

- نحوه پرداخت بهای قرارداد

- چگونگی حمل کالا، آیا حمل به دفعات و حمل از یک وسیله حمل به وسیله حمل دیگر مجاز است یا خیر؟

- ضمانت اجرای قرارداد و ضمانت نامه های مورد لزوم

- نوع بیمه و مبلغ آن

- سایر شرایط شامل فورس ماژور، نحوه حل اختلاف و غيره

- مدت اجرای قرارداد

 

قرارداد بیمه Contract of Insurance

در قرارداد بيمه چگونگی پوشش بیمه ای در مقابل ريسک های مربوطه مشخص می گردد. در این مورد نیز مسئولیت انعقاد قرارداد بستگی به شرايط خرید دارد.

 

اصطلاحات تجاری

همان طور که عنوان شد انعقاد قرارداد خريد احتیاج به مشخص شدن شرايط خرید دارد که در گذشته این شرایط براساس عرف محل تعیین می گردید.  با گسترش و توسعه تجارت بین المللی احتیاج به شرایط مشخص و مدونی بوجود آمد که این امر به وسیله اتاق بازرگانی بین المللی در سال 1936 تدوین شد و incoterms  نام گرفت.

 

اهداف اینکوترمز Incoterms

۱.   هدف عمده اینکوترمز عبارت است از ایجاد یک سلسله مقررات در رابطه با اصطلاحات مورد استفاده در تجارت بین المللی به نحوی که برای هر اصطلاح مفهوم مشخصی وجود داشته باشد.

۲.   تفاوت در تفسیر اصطلاحات مورد استفاده در تجارت بین المللی در کشورهای مختلفی و سیستم های تجاری متفاوت همواره یکی از علل ایجاد اختلاف بین تجار در سطح بین الملل بوده است. مقررات اینکوترمز با تعاریف استاندارد و یکسانی که از این اصطلاحات به عمل آورده به یکی از اهداف عمده خود که همانا استاندارد نمودن این اصطلاحات در سطح بین المللی می باشد دست یافته است.

۳.  اشکالات عمده ای که همواره صادر کنندگان و وارد کنندگان با آن مواجه بوده اند شامل سه دسته به شرح ذیل می باشد:

- قانون کدام کشور حاکم بر اختلافات است؟

- مشکلات ناشی از داشتن اطلاعات نامناسب

- مشکلات ناشی از تفسیرهای مختلف در مورد اصطلاحات مورد استفاده

استفاده از اینکوترمز مشکلات فوق زا تا حد زيادی تقلیل داده است. به طور کلی با استفاده از اینکوترمز می توان به سئوالات ذيل در مورد هر معامله پاسخ داد:

- چه کسی باید ترتیب حمل کالا را بدهد؟

- پرداخت هزينه حمل به عهده کیست؟

- انتقال ریسک در چه نقطه ای صورت می پذيرد؟

- مسئولیت خریدار و فروشنده تا چه میزان است؟

- مطمئن ترین روش کدام است تا معامله به نحو بهتر انجام گیرد؟

 

اهمیت استفاده از اینکوترمز برای طرفین معامله:

يکنواختی- با استفاده از مقررات اینکوترمز طرفین مقررات یکنواختی را می پذيرند و تفسیرهای مختلف حقوق محلی خود را در نظر نمی گیرند.

اطمینان- طرفین با اطمینان کامل مبنی بر اینکه طرف مقابل چه تعهداتی دارد وارد معامله می شوند. همچنین مشخص می گردد هر کدام چه مدارکی را باید تهیه و چه مدارکی را باید دریافت نمایند.

انعطاف- مقررات اینکوترمز همواره با پیشرفت مخابرات و حمل و نقل مورد بررسی قرار می گیرد و در مواقع لازم در مفاد آن تجدید نظر می شود.

تعیین حقوق و وظایف طرفین معامله- با استفاده از اینکوترمز نحوه تحویل و تحول کالا، نقطه انتقال ریسک، نحوه توزیع هزینه ها و چگونگی حمل کالا کاملاً مشخص می شود و طرفین از وظایف خود در این موارد دقیقاً با اطلاع می باشند.

 

اسناد تجاری و حمل

در اینجا لازم است اشاره مختصری به اسناد تجاری به عمل آید. در معاملات تجاری عموماً اسنادی به شرح ذیل صادر می گردد:

 

سیاهه تجاری Commercial invoice 

سیاهه تجارتی سندی است که فروشنده کالا به نام خریدار صادر و همراه سایر اسناد برای او ارسال می نماید، این سند دال بر حصول توافق بین خریدار و فروشنده نسبت به معامله معینی است که حاوی اطلاعات ذیل می باشد:

- نام و آدرس فروشنده

- نام و آدرس خریدار

- مبدا و مقصد کالا

- شرایط تحویل کالا

- نوع کالا و مشخصات آن

- نوع و تعداد بسته بندی

- قیمت واحد کالا

 

 سیاهه تجاری اداری انواع ذیل می باشد:

سیاهه گواهی شده Certified Invoice

سیاهه ای است که بوسیله مقامی ذیصلاح مانند اتاق بازرگانی محل تائید شده باشد.  در صورتی که ارزش کالا مورد تائيد قرار گیرد Certificate of Value نامیده می شود.

سیاهه کنسولی Consular Invoice

سیاهه ای است که مورد تایید مقامات کنسولی کشور خریدار قرار می گیرد تا مشخص شود کالای مذکور قانوناً اجازه ورود به کشور را دارد.

پیش فاکتور Proforma Invoice

سیاهه اولیه ای است که قبل از انجام معامله از طرف فروشنده صادر می شود و مشخصات کالا و مظنه آن را عنوان می نمايد.  پیش فاکتور پیشنهاد قطعی فروشنده در مورد فروش کالا با قیمت عنوان شده ظرف مدت معینی می باشد.

گواهی مبدا    Certificate of origin

سندی است که توسط فروشنده صادر می شود و در آن کشور سازنده کالا مشخص و مورد تائيد قرار می گیرد و معمولاً توسط اتاق بازرگانی کشور مربوط تائيد می شود.

صورت بسته بندی Packing List

اگر کالا بسته بندی باشد صورت بسته بندی مورد احتیاج است در این صورت مشخصات کالا و تعداد بسته ها ذکر می شود تا موجب سهولت در کار گمرک گردد.

گواهی بازرسی Inspection Certificate

این گواهی توسط موسسات بازرسی کننده که کالا را از نظر کمی و کیفی بازرسی می کنند صادر می گردد.  خريداران جهت جلوگیری از ضرر و زيان تقاضای بازرسی کالا را به وسیله موسسات مستقل می نمایند که یکی از اسناد مورد لزوم بازرسی این موسسات می باشد.

بارنامه Bill of Lading

مهمترین سند حمل بارنامه می باشد. بارنامه سندی است دال بر عقد قرارداد حمل، که حمل کننده یا نماینده وی پس از دریافت کالا برای حمل آن از یک نقطه (مبدا محل) به نقطه دیگر (مقصد حمل) با وسیله حمل مورد توافق (کشتی، کامیون، راه آهن، هواپیما، و یا ترکیبی از آنها) در مقابل کرایه حمل مشخص صادر می نمايد.

مهمترین ویژگی بارنامه این است که می تواند قابل انتقال باشد و به عنوان سند مالکیت محسوب گردد؛ اگر این ویژگی را نداشته باشد راه نامه Waybill نامیده می شود.

 

بارنامه حاوی اطلاعات ذیل می باشد:

- شماره بارنامه

- نام و آدرس فرستننده و گیرنده کالا

- نام یا شماره وسیله حمل، شماره سفر یا شماره پرواز

- نام مبدا بارگیری کالا و مقصد تحویل کالا

- مشخصات و تعداد بسته های کالا

- شرح، وزن و ابعاد کالا

- نحوه پرداخت کرایه حمل (پیش پرداخت یا پرداخت در مقصد)

- تعداد نسخ اصلی صادر شده

- تاریخ حمل و تاریخ صدور بارنامه

- امضا حمل کننده یا نماینده مجاز وی

 

بارنامه معتبر دارای ويژگی های ذیل می باشد:

- می بایستی در نسخ کامل Full Set صادر شود

- بدون قید و شرط Clean Bill of Lading باشد

- بارنامه بایستی حاکی از بارگیری کالا برروی وسایط حمل On Board باشد.

- بارنامه ممکن است به حواله کرد To The Order Of صادر شود

- نحوه پرداخت کرایه حمل باید در بارنامه قید گردد.

- تاریخ صدور بارنامه و سایر اسناد حمل باید پس از تاریخ گشایش و ابلاغ اعتبار باشد.

 

 منبع: tccim.ir