چرایی ركود بازار پوشاك؟

درحالی از دومین بسته ضد رکود دولت رونمایی شد که بسیاری از بخش‌های اقتصادی در رکود فرو رفته‌اند. برخی رکود شدیدی را تجربه می‌کنند و برخی دیگر تا حدودی از این تنگنا رنج می‌بردند.

همان‌گونه که در تحلیل‌های ارایه شده از سوی دولت و ستاد هماهنگی اقتصادی دولت نیز اعلام شد، این وضع به دو علت عمده رقم خورده است. مشکلی که این‌بار از طرف تقاضا بر اقتصاد ایران مستولی شده است. درواقع کمبود نقدینگی در کشور که دلیل اصلی آن هم کاهش ٥٠‌درصدی قیمت نفت است و همچنین انتظار مشتریان در اکثر بخش‌ها مهم‌ترین علل کاهش شدید تقاضا در بازار و به دنبال آن رکود در بخش تولید یا عرضه است. چنین شرایطی با شدت و ضعف در بسیاری از بخش‌ها در جریان است. یکی از بخش‌های رکودزده مسکن است که نزدیک به یک‌ونیم‌ سال در این وضع به سر می‌برد. بخش خودرو نیز صنعت دیگری است که تقریبا از ابتدای‌ سال‌جاری در رکود فرو رفته است و دیگر خریداری ندارد، اما بازاری که طی دو‌سال اخیر افتان و خیزان ایام خود را می‌گذراند و به تدریج وارد رکود شده، بازار پوشاک است.

از‌ سال ١٣٨٤ به بعد تحت‌تأثیر نرخ تورم بالا و رشد اقتصادی پایین که هزینه‌های مردم را افزایش و درآمدهای آنها را کاهش داد، به‌تدریج و تاکنون سهم پوشاک و کفش را از کل هزینه‌های ایرانی‌ها کاهش داده و درواقع خانوارها درآمد خود را صرف خرید مایحتاج ضروری خود مانند موادغذایی و تأمین مسکن کرده‌اند. اما در ماه‌های اخیر سایه رکود بر این بازار سنگین‌تر شده است، به‌طوری که فعالان این بازار از شرایط به وجود آمده گلایه می‌کنند.

دقیقا کاهش قدرت خرید مردم باعث شده است تا آنها کمتر به سمت خرید پوشاک نو بروند. کسانی که هم تا حدودی قدرت خرید خود را حفظ کرده‌اند، با توجه به چشم‌انداز لغو تحریم‌ها و تحولاتی که در انتظار اقتصاد ایران و بازار است، ترجیح می‌دهند تا رسیدن کالاهای جدید که احتمالا قیمت ارزان‌تری هم دارند، صبر کنند.

بدین ترتیب این دو عامل دست به دست هم داده‌اند تا بازار پوشاک هم از رکود موجود دور نماند و آن را تجربه کند.

در همین زمینه «حمیدرضا یوسفی‌فر» نایب‌رئیس اتحادیه پوشاک در گفت‌وگویی که با تابناک داشته است، از عمیق‌تر شدن رکود در بازار پوشاک خبر داده و گفته است: تولیدکنندگان امسال تولیدشان به قدری بود که تقاضایی برای پوشاک خارجی وجود نداشته باشد، اما درعین‌حال خریدها نسبت به سال‌های قبل بسیار کمتر بود. دبیر کارگروه مد و لباس خاطرنشان کرد: افت شدید خرید سبب شد تمام پوشاک تابستانه بدون مشتری بماند، بنابراین انبارها این روزها پر است از لباس‌های غیرفصل که دپو شده است.

بدین‌ترتیب همان‌گونه که عبدالناصر همتی مدیرعامل بانک ملی نیز اشاره کرده، هم‌اکنون بالغ بر ٩‌هزار‌ میلیارد تومان کالا در انبارها دپو شده است که عمده این کالاها را کالاهای بادوام نظیر لوازم خانگی و خودرو تشکیل می‌دهد. بنابراین با اضافه شدن پوشاک به کالاهای دپوشده رقم کالاهای انبارشده باز هم افزایش می‌یابد.

افزایش دستفروشان پوشاک

طی سال‌های اخیر یکی از پدیده‌هایی که در خیابان‌ها و بازار مشهود است، افزایش قابل توجه تعداد دستفروشانی است که معمولا همه نوع کالایی را می‌فروشند. به‌طور معمول قیمت کالاهایی که این دستفروشان عرضه می‌کنند از فروشگاه‌ها پایین‌تر است و این تفاوت قیمت باعث بقای آنها در خیابان‌ها شده است.

حال نایب‌رئیس اتحادیه پوشاک پرده از چرایی رشد شدید دستفروشان به‌خصوص در بخش پوشاک برداشته است. به گفته یوسفی‌فر، کمبود نقدینگی، تولیدکنندگان را ناگزیر کرده که تولیدات‌شان را به قیمت‌هایی سر به سر عرضه کنند، ولی با این حال باز هم مشتری برای تولیدات آنها نیست.

وی با اشاره به این‌که رکود از‌ سال گذشته بیشتر شده و این کاملا در بازار مشهود است، اذعان کرد: رکود حاکم باعث شده مغازه‌داران کارگرانی را استخدام کنند تا محصولات‌شان را زیر قیمت در خیابان‌ها و متروها به‌عنوان دستفروش عرضه کنند.

بنابراین همان‌گونه که نایب‌رئیس اتحادیه پوشاک هم عنوان کرده عمده دستفروشانی که طی سال‌های اخیر به جمع دستفروشان اضافه شده‌اند، درواقع کارگرانی هستند که از سوی فروشگاه‌ها استخدام شده‌اند و در ازای کاری که انجام می‌دهند دستمزد می‌گیرند.

همان‌گونه که تجربه نشان می‌دهد هرگاه سطح درآمدهای افراد افزایش یابد و از سوی دیگر نرخ تورم پایین باشد، باعث می‌شود تا به جای تمرکز هزینه‌ها روی مایحتاج ضروری، خرید کالاهای کمتر ضروری‌تر و پرداختن به تفریح و امور فرهنگی افزایش یابد. بنابراین کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند در ادامه و با اجرایی شدن بسته خروج از رکود همراه با مهار تورم دورنمای رونق برای بازار پوشاک ترسیم شود.

رئیس اتحادیه پیراهن دوزان در گفت وگویی: تا ٢ سال آینده صنعتی به اسم پوشاک نخواهیم داشت  ماجرای بدی وضعیت بازار پوشاک، ریشه در عواملی دارد که «جواد درودیان» رئیس اتحادیه پیراهن دوزان در گفت وگویی بدانها اشاره دارد. او رکود موجود در بازار پوشاک را بی‌سابقه دانست و در خصوص وضعیت کنونی بازار گفت: کاهش قدرت خرید مردم در کنار افزایش هزینه موجب شده، سهم پوشاک در سبد مصرفی خانوار هر روز کوچک و کوچک‌تر شود؛ به طوری که این روزها بسیاری از تولیدکنندگان و عرضه کنندگان فعال در این بخش تولیدات و محصولات خود را با قیمت سربه سر عرضه می کنند.

او با بیان اینکه این روزها تولیدات برای انبارها صورت می‌گیرد نه بازار، ادامه داد: به عنوان مثال از ٢٠٠ هزار دست لباس تولید شده در واحدهای تولیدی در بهترین شرایط، تنها ٥٠ هزار دست آن به فروش رسیده و مابقی آن به دلیل نبود مشتری انبار شده است. به عبارت دیگر  بیش از ٧٥ درصد تولیدات در این صنعت  بدون مشتری باقی مانده است، حال آن که  واحدهای تولیدی خود نیز با ٢٠ درصد ظرفیت تولید کار می کنند. رئیس اتحادیه پیراهن دوزان وپیراهن فروشان، واردات بی‌رویه را یکی دیگر از مهم‌ترین مشکلات این صنف برشمرد و گفت: در شرایطی که تولیدات یک کشورجوابگوی نیاز داخلی است، چرا باید حجم گسترده ای از نیاز بازار از محل پوشاک خارجی که به صورت رسمی یا غیر رسمی وارد شده ، تامین شود. به گفته این فعال صنفی، برندهای چینی به دلیل قیمت پایین شان بازار ایران را تصاحب کرده اند و مردم نیز به دلیل کاهش قدرت خرید ترجیح می دهند که جنس های ارزان را خریداری کنند. به عنوان مثال در ایام محرم بیش از ٦٠ درصد پیراهن های مشکی بازار، چینی بودند. او معتقد است چنانچه وضعیت بازار و واردات پوشاک به همین روال پیش رود، تا ٢ سال آینده صنعتی به نام پوشاک نخواهیم داشت.

افزایش مالیات در شرایط رکود

درودیان با بیان اینکه دریافت مالیات های بی‌رویه نیز از مواردی است که واحد‌های صنفی را با مشکل مواجه کرده است، افزایش قابل توجه مالیات در سال جاری را مورد انتقاد قرار داد و گفت: به عنوان مثال واحدی که مالیات آن در سال گذشته ٤ میلیون تعیین شده بود، امسال مالیات ٣٠ میلیون تومانی برای آن در نظر گرفته شده است، اما سوال اینجاست که این افزایش مالیات در شرایط رکود بازار بر اساس چه معیار و مبنایی صورت گرفته است. او ادامه داد: به عنوان مثال در یک کارگاه تولیدی ٨ ماشین دوخت وجود دارد که تنها ٢ دستگاه ازآن کار می کند، ولی وقتی مامور مالیاتی به واحد مراجعه می کند، نرخ مالیات را بر اساس ٨ دستگاه ماشین دوخت تعیین می کند وهیچ توجهی به شرایط رکود و میزان تولیدات ندارد.

تولید کننده ای که پیک موتوری شد

رئیس اتحادیه پیراهن دوزان همچنین با اشاره به فعالیت ٤ هزار پیراهن دوز دارای پروانه کسب در کشور، گفت: درحال حاضر بسیاری از واحدهای تولیدی تعطیل و کارگران آنها بیکار شده اند و به شغل هایی همچون پیک موتوری و رانندگی در خیابان‌ها روی آورده‌اند. او ادامه داد: یکی از هم صنف‌های ما به دلیل رکود در بازار و نبود مشتری درحالی ١٠٠ هزار دست از تولیداتش در انبار باقی مانده که این روزها برای تامین نیازهای روزمره خانواده اش به عنوان یک پیک موتوری مشغول به کار است. این فعال صنفی در پاسخ به چرایی صادرنشدن پوشاک ایرانی نیز اظهار داشت: محصولات ایرانی به لحاظ کیفیت قابلیت رقابت با تولیدات مطرح جهانی را دارد، اما متاسفانه به دلیل مناسب نبودن فضای کسب و کار در ایران و نرخ تورم، قیمت تمام شده تولید در ایران بسیار بالاتر از رقبای خود است.

به گفته درودیان، امروزه تولیدکنندگان پوشاک در فضایی کاملا نابرابر با محصولات کشورهای دیگر رقابت می‌کنند، زیرا بسیاری از کشورها، از اروپا گرفته تا ترکیه درشرایطی بسیار بهتر از کشور ما مواد اولیه خود را تأمین می‌کنند.او همچنین به برخی دیگر از مشکلات تولیدکنندگان داخلی اشاره کرد و افزود: کند بودن روال‌های دولتی درکشورما ازجمله برای اخذ مجوزهای قانونی، ورود مواد اولیه از گمرک یا تسهیلات بانکی از موارد دیگری است که فضای رقابت برای تولیدکنندگان داخلی در مقابل محصولات خارجی را دچار مشکل کرده است.