گام بزرگ رفع تحریم‌ها

 باش تا صبح دولتت بدمد    کین هنوز از نتایج سحر است 

به گزارش سرویس خبر و گزارش نساجی امروز، مسائل مربوط به عرضه محصولات پتروشیمی در بورس کالا، نوسانات نرخ ارز ومشکلات گشایش اعتبارو لغو تحریم‌ها، مسائلی بودند که طی انجام مصاحبه  با نایب رئیس انجمن صنایع نساجی ایران  با گشاده روئی و بردباری و امید به آینده همیشگی مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

دکتر شیبانی  که همیشه  به دیدن نیمه پر لیوان اعتقاد کامل دارد و دغدغه حفظ اشتغال جوانان برومند این سرزمین مقدس را در واحدهای تولیدی  در مصاحبه‌های مختلف متذکر می‌شود؛ ابراز داشت: «‌بسیار بسیار کم لطفی است که فکر کنیم برجام بر اقتصاد و تولید و صنعت کشور اثرگذار نبوده، وتلاش تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای بی‌نتیجه می‌باشد . این اعتقاد همان‌قدراز واقعیتها به دور است  است که اعلام می‌شد تحریم‌ها ورق پاره‌ای بیش نیست؛درحالی‌که همگان می‌دانیم تحریم ها  از یک ورق فولاد‌ آبدیده نیز سنگین‌تر  بود!»  در زیر متن کامل این گفت‌وگو از نظرتان می‌گذرد.

*پتروشیمی و بورس کالا

آنقدر از کم ‌لطفی دوستان فعال در پتروشیمی که به هر صورت تلاششان در جهت خود کفایی و تولید داخلی قابل  تقدیر و قدردانی است  نسبت به صنایع پایین دستی از جمله نساجی، گلایه‌مند هستیم که هر چه بگوییم، کم گفته‌ایم! سخن مشخص صنعتگران  نساج و بطور کلی همه مصرف کنندگان در زمینه مواد پتروشیمی این است که اگر امروز برای تولید در داخل کشور و حفظ اشتغال نیازمند مواد اولیه تولید داخل کشورمان هستیم، چرا ‌اجباراً به سمت واردات  همان کالایی که از داخل به خارج صادر میگرددسوق داده می‌شویم؟ ‌

خوب می‌دانیم در شرایط فعلی،  هنوز گشایش اعتبار و انتقال پول به سایر کشورها،  از طریق  سیستم بانکی کار دشواری است. آیا انتظار زیادی است که بخواهیم مواد اولیه پتروشیمی را از واحدهای داخلی تهیه و تأمین کنیم؟! ونه از خریدارانشان در کشورهایی مثل ترکیه و ...... آن هم با قیمتی ارزان‌تر. 

مدتی پیش یکی از فعالان  محترم صنعت پتروشیمی در مصاحبه رادیویی  به صراحت اعلام کرد که صادرات به مراتب  به نفع پتروشیمی‌هاست تا فروش داخلی و متاسفانه این رویه به نوعی ‌سیاست اعلام شده از سوی دولت محترم عنوان شد . منهم ضمن اعتقاد کامل به ارزش  صادرات کالای نهایی و نه خام فروشی  معتقدم ابتدا باید چرخه ارزش ‌افزوده را در داخل کشور با تامین مواد اولیه ، تکمیل‌ سپس برنامه‌های صادراتی را تدوین و اجرایی نماییم. 

در شرایط فعلی عرضه محصولات پتروشیمی در بورس کالا‌، اقدامی کاملاً منطقی و موثر است زیرا در غیر این‌صورت با آشفته‌ بازار گسترده‌ای مواجه خواهیم شد که قبل از این اقدام تجربه شده بود . قطعاً تمام دوستان و همکاران به یاد دارند پیش از عرضه مواد اولیه پتروشیمی در بورس، برای تهیه مواد اولیه باید ساعت‌های متمادی پشت درب واحدهای پتروشیمی در صف انتظار می‌ایستادیم و در نهایت هم می‌شنیدم که فعلاً  روی  این گرید نیستم و یا برای  فلان گرید  تولید می‌کنیم و محصول  مورد تقاضای شما را نداریم! اما نکته تأسف‌آور این‌ بود که ساعاتی بعد ، واسطه‌های همیشه حاضر در صحنه  تماس می‌گرفتند ‌و همان ‌محصول مورد نیاز ما را ‌که پترو‌شیمی‌ها می‌گفتند فعلاً نداریم با قیمتی بمراتب بالاتر پیشنهاد می‌دادند!

خوشبختانه ورود مواد پتروشیمی در بورس، منافع صنایع پایین‌دستی را  تا حدودی تأمین کرد اما ‌همان‌طور که در جلسه اخیر هیئت مدیره انجمن صنایع نساجی با جناب آقای مهندس نعمت‌زاده- وزیر محترم صنعت، معدن و تجارت- عنوان کردیم باید عرضه محصولات پتروشیمی مورد کنترل قرار گیرد. ‌عرضه قطره چکانی این مواد که روش هفته‌ها و ماه‌های اخیر بوده  نتیجه‌ای جز  بروز این مشکلات نخواهد داشت  واقعیت این است که  قیمت یک محصول و کالا را عرضه و تقاضا تعیین می‌کند؛ نمی‌توان عرضه را به‌صورت قطره‌ چکانی انجام داد  ‌و انتظار داشت که در برابر تقاضای واقعی صنعت قیمت ثابت بماند و یا پای واسطه ها و دلالها قطع شود‌. متأسفانه ضربه اصلی این عملکرد  متوجه صنایع پایین دستی و در نهایت  مصرف ‌‌کننده نهایی خواهد شد زیرا بالا رفتن قیمت مواد اولیه به افزایش قیمت تمام شده تولید منجر می‌شود و در شرایط کنونی با توجه به قدرت خرید پایین جامعه صدمه مجدد این عملکرد منجر به توقف چرخه تولید و به تبع آن بیکاری کارکنان واحدهای پایین دستی خواهد گردید.

این‌که سیاست‌‌های مربوط به قیمت‌گذاری و یا میزان واقعی عرضه محصولات پتروشیمی باید توسط چه نهاد و سازمانی کنترل شود، نمی‌دانیم! کدام سازمان باید به مجتمع‌های پتروشیمی اعلام کند موظفند هر هفته با توجه به نیازهای صنایع پایین دستی به مواد اولیه،  چه حجمی از محصولات خود را عرضه کنندو چه حجمی صادرات داشته باشند ؟! اطمینان داشته باشید در صورت روشن شدن این موضوع، بازار متلاطم و آشفته فعلی، آرام‌تر خواهد شد. 

لازم به ذکر است در این  شرایط تفکر خروج مواد پتروشیمی از بورس کالا، تفکر بسیار دور از منطق و غیر موجهی است که مصرف‌کنندگان واقعی را با مشکلات فراوان و سنگین روبرو خواهد کرد؛ شاید اگر مواد پتروشیمی از بورس خارج شود برای چند هفته و به صورت تصنعی، عرضه کافی  با قیمت مشخص و مناسب  عملی گردد اما به طور قطع  دیری نخواهد گذشت باز هم داستان تلخ ایستادن در صف خرید مواد اولیه و معامله اجباری با واسطه‌ها  و سوء استفاده‌های آنچنانی تکرار خواهد شد. 

به این مورد هم باید اشاره کنم مساعدت‌های  صحیح و منطقی زیادی به مجتمع‌های پتروشیمی هم از نظر  نرخ خوراک و هم محاسبه نرخ ارز صورت می‌گیرد. این انتظار وجود دارد که اگر به صنایع بالادستی همچون پتروشیمی ها  کمک می‌شود، اندکی هم صنایع پایین دستی مورد لطف قرار گیرند؛ ما (‌صنایع بالادستی و پایین دستی) که در دو کشور مختلف زندگی نمی‌کنیم بلکه هموطن یکدیگر هستیم و دلیلی ندارد یک صنعت که از منابع خدادادی کشور حسن استفاده را می‌کند مورد توجه خاص و ویژه قرار گیرد و نسبت به مسائل و مشکلات صنعت دیگر که مصرف کننده همان مواد تولیدی است در این حد کم‌توجهی شود! 

*نوسانات نرخ ارز و تصمیمات دولت برای گشایش اعتبار

باید یادآور شوم که نرخ را عرضه و تقاضا تعیین می‌کند. روی کاغذ نمی‌توان اعلام کرد باید نرخ ارز 3 هزار و 600 تومان باشد؛ منابع ارزی کشور، محدود هستند اگر چه تیم دیپلماتیک کشور، ما را از گردنه صعب‌العبور تحریم نجات دادند و اگر این تحریم‌ها، برطرف نمی‌شدند و به عنوان مثال‌ نمی‌توانستیم  نفتمان را صادر کنیم و  ارزآن را وارد کشور کنیم  فاجعه‌ای در اقتصاد کشور به وقوع می‌پیوست ولی هنوز در آمدها و نقل وانتقالات ارزی کشور حالت طبیعی به خود نگرفته؛ البته باید اذعان داشت که امروز شرایط بسیار بهتر از گذشته شده و هیچ شکی در این موضوع نیست.

درجلسه‌ مشترک انجمن نساجی با وزیر  محترم صنعت، این موضوع مطرح شد که نرخ هنگام گشایش اعتبار را (که قرار شد بین 10 تا 15 درصد باشد ) برمبنای دلار 3600 تومان محاسبه کنند و الباقی هنگام مبادله اسناد، تضمین همین رقم 3600 تومان باشد ( حتی اگر نرخ ارز بالاتر رفته باشد) مگر این‌که شاهد کاهش نرخ ارز باشیم که در این صورت، نرخ پایین ملاک محاسبه قرار گیرد اما متأسفانه دستورالعمل ابلاغ شده دارای چندین تغییر کوچک  و بزرگ است. نخست این‌که رقم 3600 تومان با قید «علی‌الحساب» مشخص شده است. دوم این‌که واژه «نرخ روز تسویه حساب» مورد استفاده قرار گرفته پس در واقع مشکلی حل نشده است!

مشکل بزرگ مصرف‌کنندگان ارز این است که نمی‌دانند قیمت نهایی کالایشان چه میزان است! اگر به‌عنوان یک تولیدکننده از قیمت تمام شده محصول خود مطلع نباشیم آن را با چه نرخی به فروش برسانم؟ بر چه مبنایی قرارداد  صادراتی منعقد کنیم؟ 

واقعیت این است که در کشور با مشکلات ارزی مواجهیم و راه‌حل منطقی را حرکت به سمت نظام تک نرخی می‌دانم  منتها  به شرطی که ارز تک‌ نرخی  قابل دسترس باشد نه این‌که نرخ ارز تک نرخی A تومان و غیرقابل دسترس باشد و تولیدکننده  باز هم برای رفع نیازهای اولیه خود، چاره‌ای جز تهیه ارز به نرخ  A به علاوه  هر عدد دیگری  نخواهد داشت . به این ترتیب شاهد فساد و رانت  دوباره خواهیم بود. 

بانک‌ها نیز در مبادلات ارزی باید با سیستم اقتصادی و تولیدی کشور همکاری کنند ‌زیرا صرافی‌ها ی مجاز  نقششان و زمینه فعالیتشان تأمین نیازهای روزانه متقاضیان سفر و امثال آن با حجم  اندک است اما انتقال میلیون‌ها دلار برای خرید ماشین‌آلات صنعتی و یا مواد اولیه کار ‌صرافی‌ها ‌نیست  و می‌بایستی اینگونه نقل و انتقالات از طریق سیستم بانکی انجام شود .

*دستورالعمل وزیر صنعت پیرامون نحوه فعالیت برندهای خارجی در کشور 

دستورالعمل‌های صادر شده همگی منطقی، مناسب و موجه هستند اما در اجرا باید دید تا چه میزان موفق بوده‌ایم؟! اخیراً به این نتیجه رسیده‌ایم که در مورد کنترل قاچاق و فعالیت قانونی برندهای خارجی در کشور، اقدامات موثری در حال اجراست. فرصت مناسبی است تا از تلاش‌ها سرکارخانم نصراللهی- مدیرکل سابق دفتر نساجی وزارت صنعت- در این خصوص قدردانی به عمل آید‌.

ایشان  به همراه همکاران من در هیئت مدیره انجمن صنایع نساجی  تلاشهای بسیاری درمورد کنترل قاچاق منسوجات به عمل آوردند‌.  اما  معتقدم علی‌رغم تمام تلاش‌های مستمر،  این حجم گسترده قاچاق  نمیتواند از طریق کوله‌بری و چمدان  همراه مسافر صورت ‌گیرد بلکه  منطق حکم میکند که بپذیریم چنین حجمی در قالب واردات کانتینرهای متعددی است که از مبادی رسمی کشور وارد می‌شوند. مسلما کانتینر را  نمی‌توان از چشمان مأموران دلسوز گمرک  دور نگهداشت‌ ، جناب  وزیر در مورد  مبارزه با قاچاق کالا و دستورالعمل فعالیت برندهای خارجی در کشور بسیار حساس هستند که قطعاً این موضوع اثر مثبتی بر کنترل و محدودیت بیشتر  قاچاق خواهد داشت. 

بنده در اینجا بیان نغز و پر معنای  وزیر مدبر، پر تلاش و دوست داشتنی امور اقتصادی  و دارایی را عنوان می‌کنم که  «نهال تولید داخلی با وجود قاچاق کالا نمی‌تواند به درختی تنومند تبدیل شود. » کاش همه ما این سخن نغز وزیرمان را به صورت تابلویی زیبا روی میز کارمان بگذاریم و به آن واقعاً عمل کنیم .

*تأثیرات لغو تحریم‌ها و برجام بر صنعت نساجی

بسیار بسیار کم لطفی است که فکر کنیم برجام بر اقتصاد و تولید و صنعت کشور اثرگذار نبوده و تلاش تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای بی‌نتیجه بوده است این بیان به  همان‌قدر ‌دور از منطق است که اعلام می‌شد تحریم‌ها ورق پاره‌ای بیش نیست؛ در حالی‌که همگان می‌دانیم تحریمها ، از یک ورق فولاد‌ آبدیده سخت‌تر بودند‌! 

در حال حاضر بسیاری از مسائل و مشکلات ناشی از تحریم‌ها برطرف شده است و هر چه جلو تر برویم باز هم این مشکلات بیشتر و بیشتر مرتفع خواهند شد. فراموش نکنیم که اثرات مخرب یک تصمیم غلط چند ساله را یک شبه نمیتوان بر طرف کرد ولی حداقل به صورت ملموس ‌می‌توانیم از امکان نو‌سازی ناوگان هوایی مان که قبلاً حتی یک پیج آن را مجاز به واردات نبودیم و یا صادرات رو به افزایش نفت کشور و جابجایی رسمی ارز آن و صدها مورد دیگر نام برد.

البته بانک‌های کشور هنوز در زمینه گشایش اعتبار امکانات لازم و آزادی عمل چندانی ندارند و کماکان در این قسمت  سایه تحریم‌ها مشاهده می‌شود که امیدواریم و مطمئن هستم  به تدریج محدودیت‌های نقل و انتقال پول ‌از طریق بانک‌ها نیز برطرف شود.

*کلام آخر؟

اطمینان داشته باشید رفع تحریم‌ها یک گام بسیار بزرگی بود که برداشته شد و باید به دولت  جناب آقای دکتر روحانی (به ویژه تیم دیپلماتیک دولت )، خدا قوت و دست مریزاد گفت. 

هیچ کس منتظر خواب تو نیست که به پایان برسد....

لحظه‌ها می‌آیند سال‌ها می‌گذرند و تو در قرن خودت می‌خوابی

هیچ پروازی نیست برساند ما را به قطار دگران

و به قرن 2000

مگر اندیشه و علم

مگر انگیزه و عشق.....

مگر آیینه و صلح 

و تقلا  وتقلا و تلاش....

ملت بزرگ ایران چون همیشه پایدار و سر بلند باشند.