مطالبه سهم ایران از تجارت جهانی پوشاک

ساخت شهرک صنعتی پوشاک تهران در اردیبهشت ۹۵ به تصویب رسید و پس از گذشت بیش از یک‌سال از زمان تصویب به مرحله اجرا درآمده است.

این شهرک چهل‌وششمین شهرک تخصصی در کشور است که در راستای ایجاد شهرک‌های تخصصی ساخته خواهد شد و قرار است زنجیره تامین پوشاک از طراحی و مد، تامین مواد اولیه تا فروش عرضه را در خود جای دهد.اجرای شهرک پوشاک تهران با توافقنامه‌ای پنج‌جانبه به‌منظور همکاری‌های مشترک برای تشکیل تعاونی تامین نیاز تولیدکنندگان و ساخت شهرک صنعتی پوشاک کشور بین وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران، بانک توسعه تعاون، صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری بخش تعاون و انجمن صنعت پوشاک کشور به امضا رسیده و مقدمات اجرای آن انجام شده است.مدت اعتبار این توافقنامه ۳ سال بوده و قرار است این شهرک در منطقه فرودگاه حضرت امام خمینی ساخته شود.فضای در نظر گرفته شده برای ساخت این شهرک و در اختیار گذاشتن آن به واحدهای پوشاکی در فاز نخست افزون‌بر ۲۰۰ هکتار است که تا مساحت ۳۰۰ هکتار نیز قابلیت توسعه دارد.با توجه به اینکه در این شهرک صنعتی پیش‌بینی شده تمرکز زنجیره ارزش از ابتدای خط تا انتهای زنجیره به‌صورت کامل انجام شود با این حال علیرضا حائری، دبیر سابق انجمن صنایع نساجی ایران و کارشناس صنعت معتقد است که شهرک پوشاک تهران نقش بسیار مهمی در توسعه صنعت پوشاک کشور خواهد داشت.به گفته حائری، تاسیس گمرک اختصاصی، انبارهای عمومی، تامین مواد اولیه مورد نیاز به‌صورت انبوه و گروهی، تاسیس مراکز مد و طراحی، ایجاد نمایشگاه‌های دائمی برای عرضه محصولات، امکان فروش تولیدات و همچنین ساخت سالن‌های همایش و... از دیگر امکاناتی است که با فراهم آمدن آن در این شهرک می‌تواند در توسعه و پیشرفت این رشته صنعتی در کشور نقش بسزایی داشته باشد و باعث کاهش نرخ تمام‌شده و ایجاد رقابت مثبت در بین واحدهای تولیدی پوشاک در کشور شود.
از این رو، برای بررسی بیشتر در چگونگی تکمیل زنجیره تامین صنعت پوشاک در این شهرک تخصصی با علیرضا حائری، دبیر سابق انجمن صنایع نساجی ایران و کارشناس صنعت گفت‌وگو کردیم که مشروح آن را می‌خوانید:

وضعیت تولید و مصرف پوشاک در دنیا را چطور ارزیابی می‌کنید؟
تجارت پوشاک با ارزشی معادل ۱۴۰۰ میلیارد دلار سالانه در جهان که تخمین زده می‌شود تا سال ۲۰۲۵میلادی به بیش از ۲هزار میلیارد دلار در سال نیز برسد، از صنایع پاک، ارزآور، اشتغالزا و با بالاترین ارزش افزوده در بین تمامی رشته‌های صنعت نساجی است.در این جدول ارزش بازار پوشاک در کشورهای عمده مصرف‌کننده در جهان در سال‌های ۲۰۱۲ و پیش‌بینی انجام شده برای سال ۲۰۲۵میلادی آورده شده است گویای از رشد مصرف این بازار در جهان را دارد. همان‌گونه که از این جدول استنباط می‌شود، پیش‌بینی ارزش بازار جهانی پوشاک در سال ۲۰۲۵میلادی افزون‌بر حدود ۲ هزار و ۱۱۰ میلیارد دلار است که ۷۶درصد این بازار دراختیار کشورهای امریکا، اتحادیه اروپا، چین، هند و ژاپن است. بالا بودن مصرف پوشاک در این کشورها با توجه به اینکه کمتر از نیمی از جمعیت جهان را در خود جای داده‌اند نشان‌دهنده بالا بودن مصرف سرانه پوشاک در این کشورها است. سایر کشورهای جهان که بیش از نیمی از جمعیت جهان را در خود جای داده‌اند فقط ۲۴درصد از بازار پوشاک را دراختیار دارند.همچنین در این جدول مشاهده می‌شود که رشد مصرف پوشاک در کشورهای توسعه‌یافته مانند امریکا، اتحادیه اروپا و ژاپن آرامتر و متناسب با نرخ رشد اقتصادی آن کشورها است اما در اقتصادهای نوظهور مانند چین، روسیه، هند و برزیل این شتاب بسیار تندتر و حتی سریع‌تر از نرخ رشد اقتصادی آن است. بر پایه این پیش‌بینی‌ها در سال ۲۰۲۵میلادی چین و هند کانون اصلی رشد بازارهای مصرف پوشاک جهان خواهند بود که دلیل اصلی آن رشد بالای اقتصادی این دو کشور و به دنبال آن افزایش درآمدهای سرانه آنها است که باعث تغییر ذائقه مصرف‌کنندگان این دو کشور به سمت مد و افزایش تمایل آنها به خرید از نشان‌های معروف پوشاک است.

با وجود سودآوری صنعت پوشاک برای برترین نشان‌های تجاری دنیا، آیا می‌توان بازاری سودساز برای فعالان این صنعت در ایران پیش‌بینی کرد؟
به نظر می‌رسد بازار ترکیبی پوشاک چین و هند از حجم ۱۹۵ میلیارد دلاری در سال ۲۰۱۲میلادی به ارزش ۷۴۰ میلیارد دلاری در سال ۲۰۲۵میلادی برسد که در این صورت از بازار مصرف ترکیبی ۷۲۵ میلیارد دلاری امریکا و اتحادیه اروپا نیز فراتر خواهد رفت.بازار مصرف ایران نیز با وجود یک هزار واحد تولیدی پوشاک شناسنامه‌دار و انبوهی از تولیدکنندگان گمنام و ناشناس و با حدود ۳۰۰ هزار نفر شاغل مستقیم در این رشته صنعتی درحال‌حاضر دارای ارزش بازاری در حدود ۱۲ میلیارد دلار است که حدود ۷۰ تا ۷۵درصد آن با تولیدات داخلی تامین می‌شود و بقیه آن نیز از طریق واردات رسمی و کالای همراه مسافر و به طور عمده قاچاق تامین می‌شود. پیش‌بینی ارزش بازار پوشاک ایران برای سال ۲۰۲۵میلادی نیز افزون بر حدود ۱۷ تا ۲۰ میلیارد دلار است که به عوامل مختلفی از قبیل رشد اقتصادی، درآمدهای سرانه و قدرت خرید مردم بستگی دارد. در چنین حالتی رشد سالانه مصرف پوشاک در کشور حدود ۴ تا ۵درصد پیش‌بینی می‌شود که متناسب با رشد اقتصادی سالانه کشور است.

سهم ایران از بازار پوشاک در جهان چگونه است؟
همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، درحال‌حاضر ارزش بازار پوشاک کشور با سرانه مصرف سالانه ۱۴۰ دلار، بیش‌از حدود ۱۱ تا ۱۲ میلیارد دلار در سال است که در حدود ۲ تا ۳ میلیارد دلار آن از طریق واردات رسمی و غیررسمی تامین می‌شود و باقی آن نیز سهم تولیدکنندگان داخلی است.صادرات این رشته صنعتی در سال ۹۵ افزون‌بر حدود ۵۰ میلیون دلار بوده که رقم اندکی است و در واقع صنعت پوشاک کشور از تجارت ۱۴۰۰ میلیارد دلاری سالانه این صنعت در جهان، سهمی ندارد. پیش‌بینی شده است که صادرات پوشاک کشور در سال ۱۴۰۴ که معادل سال ۲۰۲۵ میلادی است به یک میلیارد دلار در سال برسد که با توجه به تجارت ۲هزار و ۱۱۰ میلیارد دلاری در آن سال، باز هم سهم اندکی در جهان است.پیش‌بینی می‌شود ترکیه در سال ۲۰۲۵میلادی، رقمی حدود ۵۰ میلیارد دلار از محل صادرات پوشاک در سال درآمد ارزی داشته باشد که ۵۰ برابر بیشتر از صادرات صنایع پوشاک ما خواهد بود.

آیا شهرک تخصصی پوشاک می‌تواند برای برترین‌های این صنعت در دنیا جذاب و زمینه حضور و فعالیت آنها باشد؟
جذب سرمایه‌گذاران خارجی از کشورهای پیشرو و صاحبنام در این رشته صنعتی از قبیل ایتالیا، ترکیه، کره‌جنوبی، چین و... برای تولید محصول مشترک با طرف‌های ایرانی با نشان‌های تجاری شناخته شده جهانی در این شهرک، می‌تواند به‌صورت پل و میانبری باشد بین تولیدکنندگان داخلی با بازارهای بین‌المللی، که در این صورت علاوه بر جذب منابع مالی، می‌توان از ارتباطات جهانی، فناوری و علم روز، دانش مدیریت و همچنین پیشرفت‌های آنها در زمینه مد و طراحی نیز بهره‌مند شده و زمینه رشد و توسعه سریع این رشته صنعتی در کشور را ایجاد کرد و زمینه مناسبی برای صادرات محصولات ایرانی و همچنین محصولات مشترک را فراهم آورد.

توافقنامه پنج‌جانبه برای ساخت این شهرک تخصصی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
حضور چند وزارتخانه، سازمان، بانک و صندوق ضمانت، در کنار تشکل تخصصی صنعت پوشاک، برای اجرای این توافقنامه، نشان‌دهنده عزم ملی در راه‌اندازی این شهرک و تضمین موفقیت آن است. بدیهی است انجمن پوشاک کشور با توجه به اشرافی که از وضعیت واحدهای صنعتی پوشاک کشور دارد می‌تواند کمک موثری به اجرای این پروژه ملی کند و نمونه موفقی از همکاری بین دولت با بخش خصوصی تلقی شود.

سخن آخر...
آغاز عملیات اجرایی ساخت نخستین شهرک صنعتی پوشاک در کشور را به فال نیک می‌گیریم و امیدواریم با رشد و توسعه مناسب این رشته صنعتی، گامی بلند در جهت ساماندهی واحدهای تولیدکننده پوشاک، رشد و نمو نشان‌های تجاری ملی، افزایش اشتغال و سهم این رشته صنعتی در ارزش افزوده بخش صنعت برداریم.