هراس صادرکنندگان از نحوه رفع تعهد ارزی

احمد فرشچیان، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران، با اشاره به محدودیت‌هایی که سهم‌بندی بانک مرکزی برای ورود ارز حاصل از صادرات برای صادرکنندگان ایجاد کرده، معتقد است بانک مرکزی باید اجازه دهد صادرکننده از هر کانال باز و در دسترسی که می‌تواند، ارز خود را وارد کند، چه به صورت اسکناس و چه به شکل واگذاری به واردکنندگان و تولیدکنندگان.

 چانه‌زنی فعالان اقتصادی با مقامات دولتی در نشست اخیر شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی برای اصلاح دستورالعمل نحوه بازگشت ارز حاصل از صادرات و نحوه رفع تعهد ارزی به نتیجه نرسیده و مقرر شده است که کمیته‌ای متشکل از بخش خصوصی، بانک مرکزی، وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت اقتصاد، درخواست صادرکنندگان را بررسی کرده و نظر نهایی خود را اعلام کند.

بر اساس آنچه در بسته سیاستی بانک مرکزی تعیین شده، صادرکنندگان باید50 درصد ارز صادراتی خود را در سامانه نیما عرضه کنند و حداکثر 20 درصد آن به صورت اسکناس و مابقی آن را در قالب واردات در مقابل صادرات به کشور بازگردانند. تصویب این بسته سیاستی در اواخر اردیبهشت ماه، اعتراض بسیاری از صادرکنندگان را در محافل بخش خصوصی برانگیخت و این بخشنامه به منزله ایجاد محدودیتی جدید دربرابر صادرات قلمداد شد؛ تا آنجا که بررسی این اعتراضات به دستور نشست شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی تبدیل شد و البته نماینده بانک مرکزی با وجود استماع مشکلات اجرایی این بسته برای صادرکنندگان اعلام کرد عرضه 50 درصد از ارز صادراتی در سامانه نیما باید انجام شود تا از این طریق ارز موردنیاز کشور تأمین شود. صمد کریمی تاکید کرد که با توجه به وضعیت صادرات نفت، این مهم باید محقق شود. در نهایت اعضای این شورا توافق کرده‌اند که کمیته‌ای متشکل از بخش خصوصی و دولت نظر نهایی را درباره سرنوشت این بخشنامه اعلام کند. اما آیا تشکیل این کمیته به اصلاح بخشنامه بانک مرکزی منتهی خواهد شد؟

احمدرضا فرشچیان، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران و عضو اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ایران در گفت‌وگو با روابط عمومی اتاق تهران از ضرورت حذف محدودیت‌‌های ناشی از اجرای این بسته سیاستی برای صادرکنندگان گفت. او توضیح داد: بخشنامه اخیر بانک مرکزی، دست و پای صادرکنندگان را ‌می‌بندد و آنها را به هراس ‌می‌اندازد که چگونه عمل کرده و چگونه تقسیم‌بندی‌‌های تعیین شده را رعایت کنند.

فرشچیان افزود: ما همچنان با بانک مرکزی چالش داریم و در تلاش هستیم که سیاستگذار را قانع کنیم که این محدودیت‌‌ها را برطرف کند. پیش‌فرضی که در ذهن صادرکنندگان وجود دارد، این است که به عنوان یک ایرانی وطن‌پرست، خود را موظف ‌می‌دانند به هر میزان که صادر ‌می‌کنند، ارز آن را بازگردانند. به ویژه در شرایط کنونی که کشور به ارز نیاز دارد. اعتراضات مطرح شده به سیاست‌‌های بانک مرکزی نیز به این معنا نیست صادرکنندگان قصد ندارند ارز خود را به کشور بازگردانند.

 او با بیان اینکه اجبار صادرکنندگان به رعایت تقسیم‌بندی‌‌ صورت گرفته برای بازگرداندن ارز صحیح نیست، ادامه داد: ممکن است یک صادرکننده، بتواند تمام ارز حاصل از صادرات خود را وارد سامانه نیما کند، یا ممکن است صادرکننده دیگری قادر باشد تمام ارز خود را به صورت اسکناس وارد کند. واردات کالا یا واگذاری پروانه صادراتی به واحدهای تولیدی و واردکنندگان نیز از دیگر روش‌‌هایی است که صادرکنندگان ‌می‌توانند ارز را بازگردانند. بنابراین، بانک مرکزی باید این اجازه را به صادرکنندگان بدهد که ارز خود را از کانال‌‌های بازی که در اختیار دارند، به کشور وارد کنند.

فرشچیان افزود: سامانه نیما نیز ارز دریافتی از صادرکنندگان را به واردکنندگان واگذار ‌می‌کند. در این صورت چه نیازی به سامانه نیما وجود دارد و صادرکنندگان باید اجازه داشته باشند، ارز خود را بدون واسطه به واردکنندگان واگذار کنند.

این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران با اشاره به اینکه بانک مرکزی در ماه‌‌های اخیر تا حدودی به همراهی با فعالان اقتصادی روی آورده است ادامه داد: این نهاد طی بخشنامه‌ای به صادرکنندگان تا تاریخ 30 تیرماه فرصت داده که حداقل تا 70 درصد ارز صادراتی سال 1397 خود را ارائه کنند تا گواهی خوش حسابی دریافت کرده و از معافیت‌‌های مالیاتی بهره مند شوند. مساله این است که اگر بانک مرکزی به این اعتقاد رسیده که چهار ماه برای بازگرداندن ارز حاصل از صادرات کافی نیست، چرا آن را شفاف اعلام نمی‌کند که پرونده‌‌ها وارد فاز توافق با افراد و سلیقه‌‌های مختلف نشود؟ بنابراین لازم است، بانک مرکزی به طور شفاف و صریح اعلام کند که صادرکنندگان برای مثال 6 ماه، 8 ماه یا یک سال فرصت دارند ارز خود را بازگردانند.