تسهیل روابط بانکی در مسیر توسعه

در دومین روز از برگزاری سومین نمایشگاه بین‌المللی تجارت با اوراسیا سه نشست‌‌ تخصصی در غرفه اتاق بازگانی تهران برگزار شد. دومین نشست این روز با موضوع بانک، بیمه، نقل و انتقالات پولی و تامین مالی بود که مدیریت فریال مستوفی، رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران برپا شد.

مزایای هم‌گرایی منطقه‌ای برای توسعه کشورها

در ابتدای این نشست تخصصی، رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران که مدیریت این نشست را نیز برعهده داشت، همگرایی منطقه‌ای و توسعه همکاری‌های اقتصادی در قالب زنجیره‌های ارزش منطقه‌ای را به عنوان یک استراتژی کلیدی برای توسعه اقتصادی کشورهای مختلف به ویژه کشورهای در حال توسعه مطرح و تاکید کرد که این رویکرد نه‌تنها به بهبود شرایط اقتصادی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به تقویت روابط سیاسی و اجتماعی میان کشورهای همسایه نیز منجر شود.

به گزارش روابط عمومی اتاق تهران، فریال مستوفی گفت: در دنیای امروز، همگرایی اقتصادی به عنوان یک عامل تعیین‌کننده در پیشرفت و رشد اقتصادی کشورها شناخته می‌شود. این فرآیند می‌تواند منجر به افزایش حجم تجارت بین کشورهای همسایه شود که این خود فرصت‌های جدیدی برای سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی فراهم می‌آورد.

او ادامه داد: با ایجاد زنجیره‌های ارزش مشترک، کشورهای عضو قادر خواهند بود هزینه‌های تولید را کاهش دهند و کارایی خود را افزایش دهند. این امر نه‌تنها به افزایش رقابت‌پذیری در بازارهای جهانی کمک می‌کند، بلکه باعث می‌شود کشورها بتوانند از منابع خود به بهترین نحو استفاده کنند.

رئیس مرکز سرمایه‌گذاری اتاق تهران افزود: با وجود مزایای فراوان همگرایی منطقه‌ای، چالش‌هایی نیز وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد. از جمله این چالش‌ها می‌توان به تحریم‌ها، اختلافات سیاسی و فرهنگی، و عدم وجود زیرساخت‌های لازم برای تسهیل تجارت اشاره کرد. این موانع می‌توانند مانع از پیشرفت همکاری‌های اقتصادی شوند و لذا برای غلبه بر آنها نیاز به دیپلماسی فعال و ایجاد زیرساخت‌های مناسب است.

فریال مستوفی گفت: تجربیات موفقی از همگرایی منطقه‌ای در نقاط مختلف جهان وجود دارد. به عنوان مثال، در شرق آسیا، کشورهای عضو آسه‌آن با همکاری نزدیک توانسته‌اند زنجیره‌های ارزش قوی‌تری ایجاد کنند که منجر به رشد اقتصادی پایدار در این منطقه شده است. همچنین در اروپا، اتحادیه اروپا با ایجاد بازار مشترک و تسهیل تجارت بین کشورهای عضو، به یکی از بزرگ‌ترین بلوک‌های اقتصادی جهان تبدیل شده است.

 او افزود: ایران از طریق تعامل با اتحادیه اقتصادی اوراسیا، برای گسترش همکاری‌های اقتصادی تلاش کرده است. قانون «موافقت‌نامه موقت تشکیل منطقه آزاد تجاری بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا» در سال ۱۳۹۸ به تصویب رسید و طی ۵ سال گذشته تجارت بین ایران و اتحادیه رو به رشد بوده است و از ۲.۱ به ۳.۶ میلیارد دلار رسیده است. اخیراً لایحه موافقت‌نامه تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا و کشورهای عضو آن نیز به تصویب مجلس رسید که نشان‌دهنده علاقه ایران برای تقویت روابط تجاری با این کشورهاست.

او تاکید کرد که همگرایی منطقه‌ای، از جمله از طریق اتحادیه اوراسیا، نیازمند همکاری نزدیک دولت‌ها و بخش خصوصی است تا زنجیره‌های ارزش منطقه‌ای شکل بگیرد و تقویت شود. مستوفی تصریح کرد: دولت‌ها باید با ایجاد سیاست‌های حمایتی و تسهیل‌گری محیط کسب‌وکار، زمینه را برای رشد همکاری‌ها فراهم کنند. همچنین بخش خصوصی باید با سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مشترک و تبادل فناوری، نقش فعالی در این فرآیند ایفا کند.

این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران ادامه داد: در این پنل، قصد داریم موضوع مبادلات بانکی و مالی، تأمین مالی و سرمایه‌گذاری بین ایران و سایر کشورهای اتحادیه اوراسیا را بررسی کنیم. این موضوع نه‌تنها اهمیت بالایی دارد بلکه می‌تواند تأثیرات عمیقی بر توسعه همکاری‌های اقتصادی داشته باشد.

فریال مستوفی همگرایی منطقه‌ای را یک فرصت بی‌نظیر برای توسعه اقتصادی کشورها دانست که نیازمند تلاش مشترک تمامی ذی‌نفعان از جمله دولت‌ها، بخش خصوصی و نهادهای مالی است. او گفت: با شناخت چالش‌ها و بهره‌گیری از تجربیات موفق جهانی، می‌توانیم مسیر پیشرفت را هموارتر کنیم و از مزایای همکاری‌های اقتصادی بهره‌مند شویم. امیدوارم که این پنل بتواند راهکارهای مؤثری برای توسعه همکاری‌ها ارائه دهد و زمینه‌ساز پیشرفت‌های بیشتر در آینده باشد.

لزوم هم‌افزایی میان کشورهای عضو

 کوروش پرویزیان، رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی، نیز با اشاره به اهمیت تمرکز سیاسی میان کشورهای عضو گفت: این تمرکز کمک می‌کند همکاری مناسبی میان کشورهای عضو شکل بگیرد. حضور در این مجامع نیاز به هم‌افزایی دارد و مقابله با سلطه و رفع محدودیت‌هایی که قدرت‌های بزرگ‌تر وضع می‌کنند را درپی خواهد داشت.

پرویزیان تصریح کرد: در ایران تجارب ارزشمندی وجود دارد و شبکه بانکی ایران با مقررات و استانداردهایی که دارد توانسته منابع مالی مورد نیاز را تأمین کند.

رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی گفت: ما از تحریم و عدم عضویت در نهادهای بالاتر مانند FATF نفعی نمی‌بریم اما در شرایط موجود به فکر دیگر راهکارهای مناسب مالی برای توسعه مبادلات هستیم.

تسهیل روابط بانکی بانک VTB روسیه با 12 بانک ایرانی

محمدرضا رجائی، نماینده رسمی بانک وی‌‌تی‌‌‌بی (VTB) روسیه در ایران که در این نشست حضور داشت اظهار کرد: بانک وی‌‌تی‌‌‌بی دومین بانک بزرگ روسیه از نظر ارزش دارایی‌ها، با دارایی‌هایی به ارزش ۲۹۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲، به تازگی فعالیت‌های خود را در بازار مالی ایران آغاز کرده است. این در حالی است که مجموع ارزش دارایی‌های تمامی بانک‌های ایرانی حدود ۲۶۵ میلیارد دلار است.

او افزود: بانک وی‌‌تی‌‌‌بی به عنوان اولین بانک تجاری بزرگ روسیه، پس از دریافت مجوز از بانک مرکزی ایران، دفتر خود را در کشور ما افتتاح کرده و در حال توسعه روابط بانکی بین ایران و روسیه است.

نماینده رسمی بانک وی‌‌تی‌‌‌بی روسیه در ایران با اشاره به اینکه این بانک در یک سال گذشته به شکل رسمی فعالیت داشته است، گفت: تاکنون با نزدیک به 12بانک ایرانی رابطه کارگزاری برقرار کرده‌ایم.

به گزارش روابط عمومی اتاق تهران، محمدرضا رجایی گفت: تسویه‌حساب‌ها به پول ملی و تأمین مالی طرح‌های توسعه تجارت بین دو کشور، از اولویت‌های کاری شعبه بانک وی‌تی‌بی در تهران است.

رجایی تصریح کرد: مبادلات بانکی در بستر سپام از سمت ایران و از طریق SPFS از سمت روسیه انجام می‌شود و بانک وی‌‌تی‌‌‌بی سیستم بانکی روسیه را به بانک ایرانی متصل می‌کند که اکنون بانک صادرات از این طریق متصل شده‌است.

نماینده رسمی بانک وی‌‌تی‌‌‌بی روسیه در ایران تأکید کرد: تجار ایرانی می‌توانند از طریق این بانک و بانک‌های ایرانی که با آن همکاری دارند، خدمات بانکی لازم را دریافت کنند. این اقدام به تقویت همکاری‌های اقتصادی و مالی بین دو کشور کمک خواهد کرد.

مزیت قابل رقابت

مصطفی بهشتی‌روی، مشاور بانک پاسارگاد، نیز در این نشست تخصصی با بیان اهمیت پیوستن ایران به این اتحادیه گفت: جای بسیاری از کشورها از جمله آذربایجان، گرجستان و ترکمنستان در اتحادیه اقتصادی اوراسیا خالی است و باید به عضویت این کشورها اهمیت داد چرا که مرز مشترک با این کشورها بسیاری از محدودیت‌های تجاری را با اعضا رفع می‌کند.

وی افزود: ما با پیوستن به اوراسیا از مزیت‌های رقابتی بهره گرفتیم و با توجه به توانمندی‌هایمان می‌توانیم در آن نقش‌آفرین باشیم.

مشاور بانک پاسارگاد تصریح کرد: همکاری‌های اقتصادی دو جنبه دارد بخشی به تولیدکنندگان و تجار مربوط می‌شود که فرصت‌هایی را برای آنان فراهم می‌کند و بخشی نیز به نظام بانکی کارآمد مربوط می‌شودکه می‌تواند این رابطه تجاری و اقتصادی را فراهم کند.

بهشتی‌روی حضور بانک‌های روسیه در ایران را به فال نیک گرفت و گفت: این اقدام بسیار تاثیرگذار است و ما نیز امیدواریم در برقراری روابط کارگزاری با بانک‌های ایرانی اعتبارات مناسبی فراهم شود.

گسترش روابط بانکی با اسبر بانک

رستم مرات علی‌اف، مدیرعامل شعبه اسبر بانک (Sberbank) روسیه در ایران، نیز در این نشست در خصوص فعالیت‌های این بانک گفت: اسبربانک که در سال ۱۸۴۱ تأسیس شده‌ دارایی‌هایش 646 میلیارد دلار است و نزدیک به سه میلیون و 200 هزار مشتری شرکتی دارد.

وی افزود: این بانک از بزرگ‌ترین بانک‌های روسیه و اروپای شرقی بوده شناخته می‌شود و شعبه مرکزی آن در شهر مسکو قرار دارد.

مدیرعامل اسبر بانک در ایران با اشاره به توسعه تجاری بین دو کشور اظهار کرد: ما دنبال کارهای عملی هستیم و خود را در مقام یک هولدینگ دانسته با ایران همکاری می‌کنیم. درحال حاضر زیرساخت‌ها فراهم شده و امکان حواله مستقیم در واردات و صادرات و گشایش ال‌سی فراهم شده‌است.

وی افزود: همکاری ما با بانک سپه گسترش پیدا کرده‌است و امیدواریم این رابطه بانکی توسعه بیشتری پیدا کند و با دیگر بانک‌ها نیز این همکاری برقرار شود.

مراودات بانکی مستقیم با بانک‌های ایرانی

محمد حزار، رئیس میربیزنس بانک روسیه نیز به عنوان یکی از سخنرانان این نشست با اشاره به اینکه 100درصد سهام این بانک متعلق به ایران است.

وی افزود: این بانک در سال 2002 در روسیه افتتاح شده و با سه شعبه در مسکو، آستاراخان و کازان فعالیت می‌کند و در 2025 شعبه خود را در سن پطرزبورگ افتتاح خواهد کرد. هم‌چنین برای تسهیل مراودات بانکی به دنبال افتتاح یک شعبه در تهران هستیم.

به گزارش روابط عمومی اتاق تهران، محمد حزار مهمترین ویژگی این بانک را علاوه بر نقل‌وانتقالات پولی، تبادل با ارز محلی دانست و گفت: بانک‌های روسی حساب ریالی باز کرده‌اند که این اتفاق برای درهم امارات نیز رخ داده‌است.

وی یادآور شد: میربیزینس بانک اولین بانک متصل به سیستم سنا و شبکه شتاب بانکی در ایران است و فرصت طلایی برای طرفین ایجاد کرده‌است.

همکاری‌های بانکی در مسیر توسعه

حمید رجبیان، معاون روابط بین‌الملل بانک سپه، نیز با اشاره به شرایط جدید ایجاد شده برای روسیه و نزدیکی این کشور به ایران، گفت: فرصت‌های جدیدی را برای گسترش همکاری‌ها فراهم شده است و ما هیچ محدودیتی برای مبادلات بانکی با روسیه پیش رو نداریم.

وی افزود: بانک سپه، به عنوان یکی از پیشگامان نظام بانکی کشور، با تمرکز ویژه بر روابط بانکی با روسیه، دو قرارداد فاینانس با روس‌‌ها برای رفع نیازهای تجار ایرانی و روسی انجام داده است.

معاون روابط بین‌الملل بانک سپه در خصوص تسهیل واردات و صادرات کالاهای بین ایران و روسیه گفت: بانک سپه با استفاده از منابع مالی حاصل از صادرات به روسیه، خدمات تأمین مالی برای واردات اقلام اساسی مانند غلات ارائه می‌دهد. این اقدام به کاهش هزینه‌ها، تسریع در نقل و انتقالات مالی، و کاهش ریسک برای تجار کمک کرده است.

رجبیان در خصوص تسهیل واردات و صادرات کالاهای بین ایران و روسیه گفت: بانک سپه با استفاده از منابع مالی حاصل از صادرات به روسیه، خدمات تأمین مالی برای واردات اقلام اساسی مانند غلات را ارائه می‌دهد. این اقدام به کاهش هزینه‌ها، تسریع در نقل و انتقالات مالی، و کاهش ریسک برای تجار کمک کرده است.

یافتن فرصت‌های جدید تجارت

خسرو عباس بیکوف، رئیس دفتر نمایندگی مرکز صادرات روسیه در ایران هم در این نشست تاکید کرد که در شرایط کنونی، فرصت‌های جدیدی برای شرکت‌های روسی در ایران گشوده شده است.

او گفت: توسعه‌دهندگان داخلی قادرند راه‌حل‌های جالب و رقابتی در زمینه فناوری اطلاعات و محصولات نوآورانه ارائه دهند. خریداران ایرانی به تولیدکنندگان روسی اعتماد دارند زیرا می‌دانند که محصولات آنها از کیفیت بالا برخوردار است و نیازهای مخاطبان را برآورده می‌کند.

عباس بیکوف تصریح کرد: این مرکز به شرکت‌های ایرانی، خدمات تامین مالی غیرتجاری ارائه می‌دهد و از جمله معاملات را بیمه می‌کند.

رئیس دفتر نمایندگی مرکز صادرات روسیه در ایران گفت: این مرکز تلاش می‌کند به شرکت‌ها کمک کند تا شرکای مناسبی را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنند.

وی افزود: برای ایجاد همگرایی اقتصادی کمک شایانی داشته‌ایم و آماده‌ایم با شرکت‌های ایرانی در رسیدن به اهداف و ماموریت‌های تجاری‌شان همراه باشیم.

اهمیت زنجیره اقتصادی در تبادلات مالی

روح الله ایزدخواه، نماینده مردم تهران هم برنامه هفتم را یک برنامه هدفگذاری‌شده برای پیشرفت کشور دانست که جهش اقتصادی 8 درصدی را در چشم‌انداز آینده خود قرار داده‌‌است. وی افزود: در این برنامه به سرمایه‌گذاری مشترک اشاره شده‌است و موضوع ترانزیت در این میان مهم بوده‌است.

نماینده مردم تهران موضوع تجارت بن‌الملل در اوراسیا را نوک پیکان جهش اقتصادی دانست و گفت: مناسبات سیاسی و اقتصادی دنیا در حال تغییر است و باید با نگاهی به منافع مشترک وارد فضای بین‌الملل شویم.

ایزدخواه با اشاره به ابزارهای مالی در بحث کریدورها متذکر شد: این موضوع مورد توجه قرار گرفته و صادرات بانکی را توسعه بخشیده است. زنجیره ارزش اقتصادی نیز مساله‌ای بسیار حائز اهمیت است و زنجیره‌‌های مشترک ایران و کشورهای اوراسیا نقشی تعیین‌کننده ایفا می‌کند.

نماینده مردم تهران تصریح کرد: بخش خصوصی نیاز به تحول اساسی دارد و ما از مبادلات سنتی کالایی به سمت راهبردی اقتصادی در طول زنجیره‌های اقتصادی می‌رویم.

افزایش صدور ضمانت‌نامه صادرات خدمات فنی و مهندسی

مهدی یوسفی‌نژاد، معاون فنی صندوق ضمانت صادرات، نیز در دومین نشست تخصصی اتاق تهران در سومین نمایشگاه بین‌المللی تجارت با اوراسیا از صدور تعداد بیشتری ضمانت‌نامه صدور خدمات فنی و مهندسی در سال 1403 نسبت به سال قبل خبر داد.

وی گفت: مأموریت اصلی صندوق ضمانت صادرات حمایت از صادرات غیرنفتی و تسهیل استفاده از منابع ارزی و ریالی برای صادرات کالا و پوشش ریسک خریداران و سرمایه‌گذاران خارجی است.

به گزارش روابط عمومی اتاق تهران، مهدی یوسفی‌نژاد درباره سهم شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور از مشتریان صندوق ضمانت صادرات خاطرنشان کرد: سهم صندوق ضمانت صادرات از تضمین شرکت‌های دانش بنیان در سال‌های اخیر اندک بوده است، اما به دلیل مصوبه حمایتی تصویب شده توسط هیئت مدیره این صندوق در ماه‌های اخیر حرکت خوبی اتفاق افتاده است.

او از اتصال صندوق ضمانت صادرات ایران به صندوق‌های سایر کشورها و اتصال کامل با صندوق روسیه، خبر داد و گفت در این‌باره قرارداد اتکایی با روسیه امضا کردیم.

معاون فنی صندوق ضمانت صادرات افزود: براین اساس 50 درصد ریسک را تقسیم می‌کنیم که کمک زیادی به توسعه تجارت دو کشور می‌کند و برای ما ارزش صادراتی خواهد داشت.

لزوم کاهش هزینه مبادله

علیرضا کیانی، نایب‌رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران با اشاره به اینکه لازم است برای بهبود روابط بانکی، مجلس هم به کمک بخش خصوصی بیاید، افزود: یکی از مشکلات بانک‌ها شرکت در مزایده‌هاست و با توجه به اعتبار شرکت‌های ایرانی باید این اعتبار به درستی انجام شود. مشکل بانک‌ها ضمانتی است که باید حل شود.

نایب‌رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه  گفت: ما یک منابع و یک مصارف داریم که موضوع انتقال در آن اهمیت دارد. به نظر می‌رسد اگر بتوانیم مصارف ایجاد کنیم، منابع بانک‌های روسیه و بخش اوراسیا می‌توانند آن را پوشش دهند.

وی افزود: کاهش هزینه مبادله را می‌توان به سود تبدیل کرد و اکنون 15 درصد هزینه مبادله پرداخت می‌شود که باید این هزینه به صفر برسد.